Kertîperestî

Kurdên ku ji ruhê nijadî bi dûr ketine, bi hev re ketine pêşbaziya humanîzmê û bi zîtokên mejîsistî îmanê li ruhê nijadperestiyê diçikînin!

Bajooo!

Ji qewla helbestvanekî:

"Piştî çûna te,

 bi ser sergoyê bajêr ketibûm, 

dimeşiyam..."

Erê, 

piştî çûna mejî, 

li welatê xwelîseran ez li nîvkîlo mentiq digeriyam.

Mejî di alifên dewaran de,

ker û golikan dilê xwe dibijandin mentiqê.

Pîştî çûna te,

serî bû qûn, qûn bû serî

û ji dêvla gotinan gû herikî ji zimanê te...

Yanî li gorî mentiqa van xwelîseran ew humanîst in em nijadperest.

Çima?

Ji ber ku 

em bi helwesteke "nijadperestî" li dij dagirkeriya dagirkeran disekinin.

Ji ber ku

em ji tesîra hebûna dagirkeriya dagirkeran a li ser xwe aciz in.

Ji ber ku

li hember zimanê wan em zimanê xwe,

li hember kultura wan em kultura xwe,

li hember nirxên wan em nirxên xwe diparêzin, ew humanîst in, em nijadperest.

Û hezar heyf û xebînet, ev xwelîserina van rûreşî û bêbextî û rexneyan jî bi helwest û zimanê dagirkerên me li me digirin.

Hîn û hîn "sûcê miletan tune ye, sûcê sîsteman heye" li gorî nêrîna wan.

Û miletên van sîsteman, bi oldar û ateîstên xwe, bi çepgir û rastgirên xwe, bi netewperest û lîberalên xwe, bi nezan û zanayên xwe piştgir û piştevanên sîstemên xwe ne.

Lê hûn xwelîserino?

Dev ji vê qûnalêsiya xwe berdin.

Heger hûn ne xwedî dewlet bin, hûn nikarin bibin nijad jî.

Loma jî nijadekî tune nikare nijadperestiyê jî bike; heger bike jî tenê nijadên din ê bi qûna xwe bi wan bikenin.

Hoo xwelîserên ji xwe dûr!

Hûn ne wek xwe man, ne jî bûn wek kujer û dagirkerên xwe.

De bikin hewtehewt û bizirin heta hûn can didin û dibin berate.

Û ji bîr nekin!

Di bin axê de kurm û mar û tûpişk ê jî dilê xwe nebijînin berateya we;

ji ber ku hûn hilikî heram in.

Hema Wilo

Xwedayê jêrîn ewqas ne ehmeq e rabe rişma rêvebiriya sîstemeke weha ecêb ku şîfreyek di hundirê şîfreyekê de veşartiye têxe destê Trump û Putîn.
Trump û Putîn, tenê fîguran in di nav van şîfreyên di hundirê xwe de şîfreyan dizê.
Û hîn em nebûne şîfreyek ji wan şîfreyan, mixabin...

"Huner çep û çepele
Şev û roj here were
Karê me Kurda ev e
Xebat û kêyf û şer e

Rê dûr e delîv teng e
Huner evîn û ceng e
Şivano bêje bêje
Êvar e li me dereng e"

De ka fermo em bi hev re li strana Şivan Perwer a bi navê "Lo me çi kir" guhdarî bikin...

Gelo Şivan jî li vê stranê guhdarî dike yan tenê got û derbas bû.

Bi ya bin, gotiye û derbas bûye, lewra ew bi xwe jî bêyî ku haya wî ji van şîfreyan hebe pirê caran çeqoberî lê dixe û dihere...

Kurd-Dewar

Kurd
Kurdewar
Kurd-dewar
"d"yek kare bi qedera meriv bilîze.
Bi "d"yekê meriv dibe kurd,
bi du "d"yan meriv dibe dewar.
Û mixabin dewar ji kurdan bêtir in.

Tesîr ji tesîra seksê xurtir tune ye.
Di dinyayeke mêrane de anku di dinyayeke mêr desthillat de, tesîra jinê ji tesîra mêr bêtir e.
Mêr birçiyê quz e û quz jî quzê jinê ye.
Bixwaze dide, nexwaze nade.
Împaratoran împaratorî li ser quz kirin.
Lê kurd hîn jî hînî tesîr û hêza quz nebûne.
Û kurd tenê ji bo pirkirina zarokan seksê dikin, mixabin.
Quz huner e;
divê meriv bi awayekî estetîk li dorê here were.

Min got:
"Tu çi cahil û nezan î."
Xwe qure kir, got:
"Min çar salan zanîngeh xwend. Zirdîplomeyeke min heye. Tu ji kê re dibêjî, "cahil û nezan, axe?""
Êdî li zanîngeha fakulteya cahil û nezaniyê ava bûye.
Piştî perwerdehiyeke akademîk-zanistî ya çar salan meriv dibe cahil û nezanekî zanistîk.
Ez cahil û tu nezan,
em ê bi hev re bikin dîlan
û bijî pêşketina mejiyê însanên ne însan...

Ev serê çend rojan e pişta min diêşiya.
Şaş fêhm nekin, ne ji ber niyhandin mîhandinê ye.
Ya rast, hûn şaş fêhm bikin jî hûn zanin.
Axir, ji haziran çêtir nebe, li nexweşxaneyekê hevalekî min doktor e.
Ez lê geriyam, da ji bo MRê ji min re randevûyekê eyar bike.
Ciwamêr pê re pê re ji min re randevû stend û li min geriya.
-Devliken, tu îşev karî werî vir?
-Kengî?
-Piştî nehan.
-Erê, ez karim.
-Baş e naxwe. Îşev hevalê nobedar yê MRê kurd e û te nas dike. Nuha jî kitêba te ya Doxînsistîzmê dixwîne. Dilê wî jî heye têkeve terîqata me, seyda.
-Wey Xweda kêmaniya we nede.

Belkî kitêbên min bi hezaran nayên firotin, lê tesîrê li dilê çend kesên dilsoz dike.
Jixwe ji me re dostên dost, dostên dilsoz lazim in.
Û hûn sax!

Em Mazoşîst in

Ez li bajarekî Îngilistanê hatibûma dinyayê û li gundekî Londonê mezin bûbama, îro wek gundiyekî îngiliz min ê li gorî çarçoveya kultura îngilizan şivantî bikira û li çiya û zozanên wê li pey pez ew ê bi ewoewoya min bûya bi îngilizî.

Ez li bajarekî Fransayê hatibûma dinyayê û li gundekî Parîsê mezin bûbama, îro wek gundiyekî fransî min ê li gorî çarçoveya kultura fransiyan karê şerabê bikira û li nav rez û bexçeyên wê min ê ji tirî şerab çêbikira him vexwara, him jî bifirota bazarê bi fransî.

Ez li bajarekî Japonyayê hatibûma dinyayê û li gundekî Tokyoyê mezin bûbama, îro wek gundiyekî japonî min ê li gorî çarçoveya kultura japonan masîvanî bikira û li nav bahrê piştî girtina her masiyî min ê bigota "banzaî" bi japonî.

Ê heyran, em kurd in û li gorî çarçoveya kurdî çêdibin, mezin dibin û bi firê dikevin.
Jiyan her jiyan e, li ser her axê û li her welatî.
Û li ser her axê jiyan bi zimanê wê axê tê jiyîn.
Dema meriv zimanê wê axê biguhere, bi genetîka wê axê tê lîstin û mîna meriv li ser kerpîçên herînî bi keviran xanî lêkê, ew kesayet virnî dimîne anku xurt li ser xwe naedile.
Her cara em ê qala jiyîna kulturekê bi zimanê wê kulturê bikin, hin bêbav ê derkevin ji me re felsefeyeke beradayî biparêzin.
Heyran, heger we baş bi felsefeyê zanîbûya, jixwe we yê zanîbûya tiştên ku hûn diparêzin li dij sosyolojiya wê axê, li dij sosyolojiya wê felsefeyê ye.
Însan û ziman, mîna ax û kuulturê bi hevdu girêdayî ne.
Heger bi zimanê wê axê kulturek ava bûbe, hûn nikarin bi zimanekî din wê kulturê bijîn.
Her ax bi kultura xwe û her kultur bi zimanê xwe xweş e û geş dibe.

Tu ziman ji tu zimanî ne pîroztir e,
herweha tu ziman ji tu zimanî ne kêmqîmetir e jî.
Tu netew ji tu netewî ne pîroztir e,
herweha tu netew ji tu netewî ne kêmqîmetir e jî.
Çawa ku her kes bi zimanê xwe, bi netewa xwe serbilind û serfiraz e,
mafê kurdan jî heye bi zimanê xwe û netewa xwe serbilind û serfiraz bin.
Lê ev tercîhek e.
Kes nikare bi zorê kesî bike kurd,
herweha kes nikare bi zorê ji kesî re bibêje, ""tu çima kurd î" jî.
Êş û xweşiya wê ji me re,
ji ber ku em bi dilê xwe-ne bi zora kesî dikin.
Em ji wê êşê kêf û zewqê jî distînin.
Em mazoşîst in, çi ji we re?
Lê ji kerema xwe re ji mazoşîstiya me re nebin mazot.
Û hew!

Mele Evdî û Hecî Hemê

Li ber sekratê li ser nivînê xwe vekitîbû.
Çav sist, bêtaqet, lihêf kişandibûn heta binya rîha wî.
Çend ta rîh ketibû bin lihêfê, çend ta rîh jî li ser lihêfê bel sekinîbûn.
Jina wî li ber serê wî hêsir digindirand.
Piştî çend deqeyan meleyê gund teva şaşik û cubê xwe derbasî hundir bû.
Hecî Hemê bi zorê çavên xwe vekirin.
Bi dengekî mirarokî kir pistînî:
-Keçê ji wî quzjingeyî re bibêje bila neyê li ber serê min rûnene, bêhna mirinê jê difûre.
Hecî Edlê di ber xwe de got:
-Tobe! Tobe!
Mele Evdî hat li ber serê Hecî Hemê rûnişt. Kêliyekê bêdengî çêbû.
Mele Evdî got:
-Hecî, tu dikî ji dinyaya derewîn koç bikî herî dinyaya rastîn. Eşheda xwe bîne.
Lêvên Hecî Hemê zuha bûbûn. Xwest bipeyive, ziman negeriya.
Hecî Edlê destê xwe xist ber serê wî serê wî piçekî rakir, ji tasa avê ya li ber serê wî qurteke av dayê. Zimanê xwe bi dora lêvên xwe xist û di ser xwe re li Mele Evdî nêrî, got:
-Tu kî yî? Tu hatiyî ruhê min bistînî?
Mele Evdî bişirî, got:
-Na Hecî, ez Mele Evdî me. Te xwe şaş kir. Hîn dor nehatiye Ezraîl.
Hecî Hemê li jina xwe nêrî, dû re fitilî ser Mele Evdî, ziq li çavên wî nêrî, got:
-Ez bikutim jina te, Mele Evdî!
Hecî Edlê şaş û ecêbmayî li Mele Evdî nêrî, şerm kir, got:
-Mele, li qusûra wî nenêre, dike ruhê xwe teslîm bike, nizane dibêje çi.
Mele Evdî hêrs bû, got:
-Ker di jina wî ne! Ez cara ewil dibînim di ber sekratê de kîrê yekî radibe.
Fitilî ser Hecî Edlê, got:
-Heşayî te Heciyê!
Hecî Edlê got:
-Jixwe Hecî jî niyhabû jina te, em bûn ji ber hev, tişt nabe, Mele.
Mele Evdî devê xwe xist guhê Hecî Hemê, got:
-Bi xêr dema tu çûyî dinyaya rastîn, li vê dinyaya derewîn ez ê ji bo te CDyeke taybet hazir bikim û bînim têxim ber kevirê serê te, tu yê bibînî bê kî dikute jina kê. Dema tu aciz bûyî jî, lê binêre û bi xwe xweş bîne.

Kurdî Heram e

Em zanin kurdî zimanekî heram e û kurd ji heram hez nakin.
Herweha pariyê heram di qirka wan re derbas nabe.
Lê mixabin, em jî tenê karê heram dikin 
û mîna meriv li nav jinbiyan kîrê xwe derxe em hewl didin kurdiya heram bifiroşin kurdên helal.
Ne sûcê wan e, sûcê me ye.
Heta nuha jî min çavê xwe bernedaye pereyê kitêban.
Min nivîsiye, çap bûye û weşangeran û kitêbfiroşan ji xwe re li hev kirine.
Ji her çapekê sed kitêbek jî dane min, min jî li dost û nasên xwe belav kirine.
Belkî ez şaş bim, lê min dil nekiriye li ser kursiyekê rûnim, xwe qure bikim û kitêban îmze bikim.
Wek ku meriv bi zorê malê xwe di stuyê xelkê rake.
Ya rast, dema Doxînsistîzm çap bû, li ser daxwaza hevalê weşanger min xweliyeke weha carekê li serê xwe kir, 
lê dû re poşmam bûm, mîna şeytan bi min bikene.
Kurdî hîn nebûye zimanê kurdan, em hewl didin mîna zarokên xelkê yên têr xwe binepixînin.
Kurd hewl didin derbasî kultura popîler bibin, 
lê zimanê xwe li pey xwe dihêlin.
Bi kîrê xelkê niyhandin nabe!
Axir, min xwest bibêjim min tu carî bi çavê bazirganî li nivîsandina kurdî nenêrî-xwezî ew derfet hebûya û min jî wek xelkê karîbûya ji zimanê xwe pere qezenç bikira; ew tiştekî din e.
Kurdî heram e û kurd ji heram hez nakin.
Berî nuha bi du-sê mehan kitêba min a sisiyan "Xweşzûgotinokîzm" derket.
Jixwe dema derket ez ne li welêt bûm, li Bakuyê bûm.
Li ser daxwaza hevalan min jî ji zarokan re got çel-pêncî kitêbî bibin Şevîn Cafeyê da hevalên li Stenbolê dijîn karibin bi dest xin.
Zarok pêncî kitêbî dibin datînin Şevîn Cafeyê.
Du meh di ser re derbas bûn, xwediyê Şevînê ciyê xwe dewrî ciwamêrekî din dike. 
Jixwe her du ciwamêr jî nas in.
Axir, rojekê min ji wan zarokan re got, "ka hela bipirsin bê çi hat serê wan kitêban?"
Yek dispêre yê din; xwediyê berê dibêje ew, ê nuha dibêje ew...
Cafe bi milyaran dewrî hev kirin, ew pêncî kitêb di danûstendina wan de wenda bûn; her duyan jî xwe lê nekirin xwedî.
Ya rast ez heq didim wan jî; 
her kitêbek bi sed euroyî ye; 
pêncî kitêb pênc hezar euro dike.
Di rewşeke wek rewşa îro de pênc hezar euro heqê texsiyekê ye.
Loma jî normal e hesab li bin guhê hevdu ketiibe û serê wan tevlihev bûbe.
Nahlet li çavê şeytên bê!
Min jî ji ciwamêrekî re got here binêre, yên çûne hey çûne, yên mane bi xêra xwe belaş li keç û xortên xwendekar belav bike.
Erê bi serê we, eynê weha.
Me dev ji piştgirî û destekê berda, qet nebe bi nav kedê de nemîzin gidî.
Û di dawiya vê gotarê de ez dîsa dubare bikim:
Kurdî heram e, kurd helal in û kurd malê heram naxwin.

Midnight Express-Trêna Nîvê Şevê

Midnight Express-Trêna Nîvê Şevê, fîlmekî xweş û têra xwe balkêş.
Bill Hayesê emerîkî dema dixwaze ji Tirkiyeyê vegere welatê xwe, berî têkeve balafirê polîsên tirk wî bi du kîlo eroîn digirin.
Û piştî wê girtinê tofaniyeke nedîtî tê serê wî.
Di hefsê de tiştên gardiyan û rêvebirên hefsê tînin serê vî belengazî nehatiye serê kûçikekî kuçeyan ê gurî.
Ji bo du kîlo eroîn, rebeno bi saxî mirinê tahm dike.
Lê di dadgehê de mîna meriv cercûrekê di serê hev de vala bike li pêş çavê dadger û dozger û polîs û eskeran dilê meriv li tirkan rehet dike.
"Heta nuha min dengê xwe nekir. Min bêhna xwe fireh kir, lê ez ê êdî xwe negirim, lewra we bi min da bawerkirin ku piştî pêncî û sê rojên din ez ê azad bibim. We ew hêvî da min, min xwe hêvîdar his kir, lê nuha hûn hêviyên bin ji binî de dikujin. Bi min pir komîk tê ku neteweke wek we beraz, ku bêhna berateyan jê difûre, tew ne eyb û ne fedî hûn ji goştê berêz re dibêjin heram e. Ez bikutim keç û lawên we, ji ber ku hemû beraz in! Tu jî beraz î dadger. Hûn hemû beraz in. Bila Îsa van bêjiyên heram bibexşîne, lê ez ê wan nebexşînim. Ez ji we û dewleta we nefretê dikim. Ez ji we hemûyan nefretê dikim."
Bi rastî di vî fîlmî de jî eşkere dike bê em bi qewmekî çawa re dijîn.
Bê em bi hovîtiyeke çawa re rûbirû ne.
Di vî fîlmî de rastiya vê zîhniyetê destnîşan dide.
Di vî fîlmî de em dibînin derve, hundir ferq nake, her der dojeh e.
Her kê firset dît bila li vî fîlmî binêre, pêşniyar dikim.

Na

Nizanim, dibe ez dîn an tiredîn bim jî,
yan jî serserî û beradayî.
Ne normal im, bi xwe zanim, lê heger hûn normal bin jixwe ez wê normaliyê naxwazim.
Tew ez dibêjim ê normal ez im, hûn in anormal.
Temam, ez qebûl, meriv çi bixwaze meriv wê bike û jixwe dike jî.
Lê ez bikutim mejî ku bi kêrî mentiqê nayê!
Yan jî ez bikutim wê mentiqê ku ji wî mejiyî dizê!
Kêm zêde heman wateyê didin, lê di destê meriv de çiqas alternatîf hebe baş e.
Yaw ma di bedenekê de du labat li heman hêlê nanerin?
Çav li hêlekê, guh li hêlekê ne...
Poz li hêlekê, ziman li hêlekê ye...
Qûn li hêlekê, serî li hêlekê ye.
Kengî-çi wext kesayet weha belawela bû, nizanim.
Gelî ciwanikên bedew û ciwamêrên çeleng,
anuha hûn ji çi hez dikin bikin, lê...
Erê, lê ne xav bin!
Xav nayê xwarin û kî tahm bike lê hayil dibe.
Xwe bin, xwe.
Û bi min, rast û duristbûn ne zor e yaw!
Ya zor û zahmet derew û lîstin e.
Û hûn lehengên derewan in.
Derew jî derew jî,
erê derew jî sinhet û huner e.
Lê carina pere dike, carina nake.
Mesela:
Di huner û sînema û wêjeyê de derew pere dike û meriv pê navdar jî dibe,
lê di qada însanetiyê de, na.
Na!
Ji bextê we re dibêjim na.
Ji ûjdanê we re dibêjim na.
Ji kesayeta we re dibêjim na.
Ji sekn û helwesta we re dibêjim na.
Ji derdê we, her tu tîpên ku pirê caran nivîsên min dixemilînin, li ber çavê min lewitîn, bûn du dijmin.
Li "n" û "a"yê dinêrim, mejiyê min dileqe.
Offf!
Ez di rebê tîpan nim!
De biqeştin herin ji xwe re rakevin.
Jixwe piçika aqil di serê min de hebûya, vê seetê ez ê ne li ser dilê kompîturê, li ser dilê xanimeke bedew veketîbûma.
Seet çi ye?
Seet çûye li quzê dêya melê sekiniye, hindik maye azan bide.
Ez berê xwe bidim kê jî vê seetê derî li min venake.
Bise ez ji xwe re fîlmekî vekim û piştî fîlm herim serê xwe bişom. Belkî wê çaxê ez ê karibim bi rehetî serî bavêjim xewê.
Ez çûm...

Paradoks

Malbat bi xwînî ye.
Malbat ji çend kesan pêk hatibe, ew xwîn wan kesan bi hevdu girêdide.
Dê, bav, bira û xwişk...
Baş, xerab ji hevdu qut nabin.
Çawa ku başiya yekî tesîreke erênî li malbatê bike, herweha xerabiya yekî jî bi awayekî neyînî tesîrê li malbatê dike.
Bi hev re,
di başiyê de serbilind in, di xerabiyê de serberjêr.
Lê bi ya min, pêwist e hin tişt biguhere.
Heger birayê min bêkesayet û pûşt be, ne mecbûr im ez jî wê bêkesayetî û pûştiya wî qebûl bikim û xwe jî wek wî bikim bêkesayet û pûşt.
Heta merheleyekê meriv kare li pî barê hevdu rabe, lê piştî merheleya bêkesayetî û pûştiyê dest pê kir, pêwist e meriv nekeve pey herikandina wê xwînê.
Cehenma xwînê kiriye heger ew xwîn ê min bibe li tofana qirêjiyê biqewimîne.
Wek nimûne:
Birayê min kesekî welatperwer û xweşmeriv e, lê ez xayîn û merivekî qirêj im.
Heger birayê min nikaribe min ji wê qirêjiyê vegerîne jî, heqê wî li wî tune ye ku xwe bi min bilewitîne û min û xwe di çarçoveya qirêjiyê de rê bide û li çavên însên binêre bibêje, "birayê min e, xayîn be jî birayê min e, xwîna min e."
Di vê jiyana qahp î pûşt de, başiyê jî wateya xwe ji bîr kiriye.
Başî ew e ku hewce bike karebe nahletê li xwe jî, li xwîna xwe jî bibarîne.
Başî ew e ku hewce bike karibe ji hemû rengên xerabiyê re bibêje xerab in.
Lê mixabin,
ez dibînim gelek kesên di civatan de qala maqûlî, ciwamêrî, welatperwerî û xweşiyê dikin, di heman demê de bi wan taybetmendiyên xwe yên baş re dikevin nav nakokiyeke ecêb.
Bira pûşt e, bira bêkesayet e, bira rezîl e, bira xwefiroş e, bira qahp e, lê ew pişta xwe dide bext û ûjdanê xwe, piyê xwe di piyê birayê xwe re derbas dike û dimeşin bi awayekî serbilind.
Encam:
Xwe nexapînin, jixwe em naxapin.
Hûn hemû bêkesayet û pûşt in!